دكتر هادي كيادليري در آن گفت‌وگو اعلام كرد:«اين آفت وارداتي از اواخر ارديبهشت‌ماه امسال بين شمشادهاي منطقه توريستي اطراف هتل خزر چالوس مشاهده شد اما به‌رغم آنكه از يك‌ماه قبل قرار بود سازمان جنگل‌ها اقدام به مهار اين آفت كند، به‌دليل نبود اعتبار و كمبود نيروي انساني شمار قابل‌توجهي از شمشادهاي 300ساله خشك شد.» حالا اما آمار بسيار نگران‌كننده است؛
35درصد از كل شمشادهاي كشور بر اثر اين آفت نابود شده و تلاش‌ها براي مهار اين آفت هنوز به جايي نرسيده است. عباسعلي نوبخت، معاون امور جنگل سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري كشور در گفت‌وگو با همشهري مي‌گويد: اكنون تمام تلاش ما اين است كه با تهيه بذر، قلمه و نهال مانع نابودي كامل شمشادها شويم.
«شمشاد يك گونه ذخيره‌گاهي و بسيار ارزشمند است كه از نظر ژنتيك اهميت فراواني دارد و از آنجايي كه رويشگاه اين گونه منحصر به جنگل‌هاي هيركاني ايران است و در هيچ نقطه ديگري از جهان وجود ندارد، بايد اين گونه را نه‌تنها براي نسل‌هاي آينده ايران كه براي جهان حفظ كنيم.» اين فصل‌الخطاب گفته‌هاي دكتر عباسعلي نوبخت، معاون امور جنگل سازمان جنگل‌ها و مراتع كشور است كه حفاظت از شمشادها در حوزه مسئوليت او تعريف شده است.
او در گفت و گو با همشهري مساحت كل رويشگاه‌هاي شمشاد را 72هزار هكتار عنوان مي‌كند و مي‌گويد: سطح كل رويشگاه‌هاي شمشاد به‌طور متمركز 42200هكتار است و درواقع اين همه داشته‌هاي جهان از گونه منحصربه‌فرد شمشاد است؛ گونه‌اي كه از نظر دارويي هم اهميت بسيار فراواني دارد.
نوبخت به آفت بلايت(سوختگي شمشادها) اشاره مي‌كند و مي‌افزايد: چند سال پيش و قبل از آنكه آفت شب‌پره، نفس شمشادها را به شماره بيندازد، آفت بلايت دامنگير رويشگاه‌هاي شمشاد شد و بخشي از اين رويشگاه‌ها را مبتلا و شمار قابل توجهي از شمشادها را نابود كرد. از سال گذشته هم آفت شب‌پره شمشاد كه يك گونه بسيار مهاجم و وارداتي است به جان شمشادها افتاده است. اين آفت هم از برگ و هم از پوست درخت تغذيه مي‌كند.
مبارزات مختلفي را هم كه سازمان جنگل‌ها و مراتع كشور با همكاري مراكز دانشگاهي و مؤسسه تحقيقات جنگل و مرتع و تشكل‌ها انجام داد، چندان كارساز نبود؛ زيرا اين آفت در طول سال، 5بار تجديد نسل مي‌كند و 4مرحله زندگي اين آفت در تمام فصول سال در عرصه‌ها قابل مشاهده است.
- محلول‌پاشي كارساز نبود
معاون امور جنگل سازمان جنگل‌ها و مراتع كشور تصريح مي‌كند: محلول‌پاشي BT هم فقط لاروهايي كه مرحله اول زندگي‌شان را طي مي‌كنند از بين مي‌برد؛ بنابراين، 3 مرحله ديگر يعني تخم، شفيره و پروانه همواره در عرصه موجود است و درواقع اين محلول‌پاشي كارساز نيست. نكته‌اي كه وجود دارد اين است كه سرعت تخريب اين آفت به‌مراتب بيشتر از عملكرد و اقدامات مقابله‌اي است كه ما انجام مي‌دهيم.
وي درباره اعتبارات تخصيص‌يافته براي مقابله با اين آفت هم مي‌گويد: در سال‌جاري 1.5ميليارد تومان اعتبار براي مقابله با اين آفت در نظر گرفته شد و به ادارات كل شمال تخصيص داده شد‌تا بتوانند فعاليت‌هاي لازم را براي مقابله با اين آفت انجام دهند. اما اين اعتبار كافي نيست چون همانطور كه اشاره شد سرعت شيوع اين آفت به‌مراتب بيشتر از سرعت عملكرد ماست.
نوبخت در عين حال از دستور رئيس سازمان جنگل‌ها براي توليد نهال شمشاد خبر مي‌دهد و خاطرنشان مي‌كند: خوشبختانه رئيس سازمان جنگل‌ها و مراتع كشور ضمن صدور دستور براي تهيه بذر و نهال به معاونت پشتيباني سازمان جنگل‌ها و مراتع هم دستور داده كه براي تهيه نهال با معاونت جنگل همكاري كند.
علاوه براين باشركت‌هايي كه طرح‌هاي جنگلداري را انجام مي‌دهند مكاتبه شد و در پي اين مكاتبات، مقرر شد كه شركت چوب و كاغذ مازندران حدود 200هزار اصله نهال شمشاد توليد كند. شركت چوب فريم مازندران هم قرار است 50هزار نهال شمشاد توليد كند. مركز بذر هم كه يكي از مراكز زير مجموعه دفتر جنگل‌كاري و ذخيره‌گاه است به جمع‌آوري بذر از نقاطي كه هنوز آلوده به آفت نشده اقدام كرده است. او به مشاركت تشكل‌هاي مردم‌نهاد هم اشاره كرده و تأكيد مي‌كند: بعضي از تشكل‌ها درخواست توليد نهال و بذر كردند. در پاسخ به اين درخواست‌ها، معاونت امور جنگل سازمان جنگل‌ها و مراتع كشور اين آمادگي را دارد كه براي توليد نهال عرصه‌اي را در اختيارشان قرار دهد.
- 2ميليارد تومان اعتبار براي مهار آفت شب‌پره
نوبخت با اعلام اينكه 1.5ميليارد تومان براي مقابله با آفت شب‌پره و مهار آن به معاونت حفاظت و امور اراضي سازمان جنگل‌ها اختصاص يافته و 500ميليون تومان هم براي توليد نهال به معاونت جنگل اختصاص داده شده است، مي‌گويد: اعتبارات بايد به‌موقع تخصيص داده شود؛ زيرا طبيعت منتظر روال اداري نمي‌ماند. البته همكاران ما در معاونت جنگل، مشغول تهيه نهال و جمع‌آوري بذر هستند و ما اميدواريم اين اعتبارات به‌موقع تأمين شود. به گفته نوبخت، توليد 2ميليون نهال براي نجات رويشگاه‌هاي شمشاد نيازمند 2ميليارد تومان اعتبار است.
اين نهال‌ها را مي‌توان بعد از 2 تا 3سال در مكان‌هايي كه به آفت آلوده شده و شمشادهاي موجود در عرصه را به‌طور كامل خشكانده، كاشت؛ زيرا ديگر آفت شب‌پره در اين مناطق وجود نخواهد داشت. او در پايان تأكيد مي‌كند: مهار آفت شب‌پره نيازمند عزم ملي است و همه بايد براي حفظ شمشادها وارد عمل شوند. آنچه باعث دلگرمي است اين است كه آفت شب‌پره هنوز ميزبان ديگري در رويشگاه‌هاي جنگلي ندارد.
- شمشادها قيمت‌ندارند
« شمشاد خزري» كه در جهان به «هيركانا» شهرت دارد، يكي از گونه‌هاي پهن‌برگ نادر هميشه‌سبز است كه رويشگاه آن محدود و منحصر به جنگل‌هاي شمال ايران است. از همين رو، براساس قانون حفظ و حمايت از منابع طبيعي و ذخاير جنگلي كشور و طبق مصوبه 12/7/1371 در شمار درختان ممنوع‌القطع قرار گرفته است. اين گونه علاوه بر آنكه از ذخاير ارزشمند جنگلي كشور محسوب مي‌شود، در توليد دارو از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. بنا به اعلام كارشناسان، ارزش اكولوژيكي شمشادها به‌اندازه‌اي است كه نمي‌توان آنها را قيمت‌گذاري كرد.
- دخالت‌هاي غيرمسئولانه
دكتر نوبخت، معاون امور جنگل سازمان جنگل‌ها و مراتع كشور مي‌گويد: متأسفانه با شروع شيوع آفت، برخي تحت عنوان متخصص با مقامات ارشد كشور درباره چگونگي مقابله با اين آفت مكاتبه كردند و مقابله شيميايي را مضر اعلام كردند؛ درحالي‌كه همان موقع با برنامه‌ريزي و براساس آنچه گياه‌پزشكان تجويز كرده بودند، ممكن بود ما 20تا 50هكتار از رويشگاه‌هاي شمشاد را از دست بدهيم، ولي اين دخالت‌هاي غيرمسئولانه متأسفانه سبب شد تا كل رويشگاه‌هاي شمشاد آلوده به آفت شود. آفت شب‌پره در حالي دامنگير رويشگاه‌هاي شمشاد خزري شده كه سال91 هم حدود 40هزار هكتار از رويشگاه‌هاي شمشاد به بيماري قارچي (بلايت) مبتلا و خشك شد.
نظر شما